kinh dịch là gì

Bách khoa toàn thư há Wikipedia

Bạn đang xem: kinh dịch là gì

Đạo giáo
Học thuyết Đạo Đức Vô cực Thái cực Âm dương Vô vi Tất nhiên Bất tử Ngũ hành Khí Thiên Địa
Thực hành Bùa lục Chiêm bốc Chú ngữ Đạo dẫn Hành khí Lôi pháp Luyện thần Ngoại đan Nội đan Phục thực Thực liệu Tịch cốc
Văn bản Kinh Dịch Âm Phù kinh Bão Phác Tử Đạo đức kinh Độ Nhân kinh Hoàng Đế nội kinh Nam Hoa kinh Liệt tử Linh Báo kinh Sơn Hải kinh Thái Bình kinh Thượng Thanh kinh Daozang
Các vị thần Tam thanh Tứ Ngự Ngọc Hoàng Thượng đế Tây Vương Mẫu Tam Hoàng Ngũ Đế Bát Tiên Thập nhị kim tiên Lục thập thái tuế Nhị thập chén tú Thập Điện Diêm vương Bành Tổ Long vương Đại Tiên Tiên Trung ương Thiên quan Địa thượng Thiên tiên
Người Lão Tử Trang Tử Trương Đạo Lăng Trương Giác Cát Hồng
Trường phái Chân Đại đạo Phái Kim Đan Phái Lầu Quán Phái Linh Bảo Phái Thượng Thanh Phái Tịnh Minh Phái Võ Đang Thái Bình Đạo Thiên sư Đạo Toàn Chân đạo
Đất thánh Đạo quán Động thiên Bồng Lai tam đảo Thiên đình
Tác phẩm Đông du ký Phong thần trình diễn nghĩa Tây du ký
x t s

Kinh Dịch
Kinh Dịch Xem thêm: động lượng là gì
Thông tin cẩn sách
Quốc gia	Trung Quốc

Yi Ching
易經
Trang title của một ấn phiên bản triều đại căn nhà Tống của sách Kinh Dịch
Thông tin cẩn sách
Quốc gia	Nhà Chu
Thể loại	Bói toán, dải ngân hà học

Kinh Dịch (giản thể: 易经; phồn thể: 易經, bính âm: Yì Jīng; IPA Quảng Đông: jɪk gɪŋ; Việt bính Quảng Đông: jik ging; những loại Latinh hóa khác: Yi Jing, I Ching, Yi King) là cuốn sách tầm cỡ của nước Trung Hoa và văn hóa truyền thống của vương quốc này, là một trong nhập "Ngũ Kinh" của Trung Hoa, là một trong khối hệ thống tư tưởng triết học tập của những người Trung Quốc cổ truyền. Tư tưởng triết học tập cơ phiên bản dựa vào hạ tầng của sự cân đối trải qua đối kháng và thay cho thay đổi (chuyển dịch). Ban đầu, Kinh Dịch được xem như là một khối hệ thống nhằm tử vi, tuy nhiên sau này được cải tiến và phát triển dần dần lên vày những căn nhà triết học tập Trung Hoa. Tính đến ni, Kinh Dịch và đã được bổ sung cập nhật những nội dung nhằm mục tiêu trình diễn giải ý nghĩa sâu sắc giống như truyền đạt những tư tưởng triết học tập cổ Á Đông và được xem như là một tinh tuý của cổ học tập Trung Hoa. Nó được áp dụng nhập thật nhiều nghành nghề của cuộc sống đời thường như thiên văn, địa lý, quân sự chiến lược, nhân mệnh..

Lịch sử đi ra đời[sửa | sửa mã nguồn]

Kinh Dịch được cho rằng sở hữu xuất xứ kể từ lịch sử một thời Phục Hy (伏羲 Fú Xī). Theo nghĩa này thì ông là một trong căn nhà văn hóa truyền thống, một trong những Tam Hoàng của Trung Hoa cao cấp cổ (khoảng 2852-2738 TCN, bám theo huyền thoại), được cho những người tạo ra đi ra chén tai ác (八卦 bā gùa) là tổng hợp của phụ vương hào. Dưới triều vua Vũ (禹 Yǔ) căn nhà Hạ, chén tai ác đang được cải tiến và phát triển trở thành quẻ, sở hữu toàn bộ sáu mươi tư quẻ (六十四卦 lìu shí­ sì gùa), được biên chép lại nhập kinh Liên Sơn (連山 Lián Shān) hay còn gọi là Liên Sơn Dịch. Liên Sơn, tức là "các sản phẩm núi liên tiếp" nhập giờ đồng hồ Hoa, chính thức vày quẻ Thuần Cấn (艮 gèn) (núi), với nội quái và ngoại quái đều là Cấn (tức nhị ngọn núi liên tục nhau) Hoặc là Tiên Thiên Bát Quái.

Sau Lúc căn nhà Hạ bị căn nhà Thương thay cho thế, những quẻ sáu hào được suy ra mắt muốn tạo trở thành Quy Tàng (歸藏 Gūi Cáng; hay còn gọi là Quy Tàng Dịch), và quẻ Thuần Khôn (坤 kūn) trở nên quẻ trước tiên. Trong Quy Tàng, khu đất (Khôn) được nhìn nhận như thể quẻ trước tiên. Vào thời kỳ cuối trong phòng Thương, vua Văn Vương căn nhà Chu trình diễn giải quẻ (gọi là thoán hoặc soán) và tìm hiểu đi ra là quẻ Thuần Càn (乾 qián) (trời) biểu lộ sự Ra đời trong phòng Chu. Sau cơ ông mô tả lại những quẻ bám theo thực chất đương nhiên của bọn chúng nhập Thoán Từ (卦辭 guà cí) và quẻ Thuần Càn trở nên quẻ trước tiên. Hậu Thiên Bát Quái Ra đời.

Khi vua Chu Vũ Vương (con vua Văn Vương) chi phí khử căn nhà Thương, em ông là Chu Công Đán đưa đến Hào Từ (爻辭 yáo cí), nhằm lý giải dễ dàng nắm bắt rộng lớn ý nghĩa sâu sắc của từng hào trong những quẻ. Tính triết học tập của chính nó tác động mạnh cho tới cơ quan ban ngành và văn học tập thời căn nhà Chu (khoảng 1122-256 TCN).

Muộn rộng lớn, nhập thời kỳ Xuân Thu (khoảng 722-481 TCN), Khổng Tử đang được viết lách Thập Dực (十翼 shí yì), nhằm ghi chú Kinh Dịch. Ông phát biểu "Nếu trời khiến cho tao sinh sống tăng mươi năm nữa thì tao tiếp tục phát âm thông Kinh Dịch. Năm mươi tuổi tác mới mẻ học tập Kinh Dịch cũng rất có thể ko phạm phải sai lầm không mong muốn rộng lớn.".^[1] Vào thời Hán Vũ Đế (漢武帝 Hàn Wǔ Dì) trong phòng Tây Hán (khoảng 200 TCN), Thập Dực được gọi là Dịch truyện (易傳 yì zhùan), và cùng theo với Kinh Dịch nó tạo ra trở thành Chu Dịch (周易 zhōu yì).

Trong rộng lớn 50 năm vừa qua, lịch sử hào hùng "hiện đại" của Kinh Dịch đang được trỗi dậy, dựa vào hạ tầng những phê phán và lần tìm tòi phiên bản tự khắc mai rùa thời Thương và Chu giống như phiên bản tự khắc bên trên thiết bị đôi khi Chu và những mối cung cấp không giống (xem bên dưới đây). Việc xây cất lại xuất xứ của Kinh Dịch này còn có mối liên hệ với hàng loạt những cuốn sách như The Mandate of Heaven: Hidden History in the I Ching của tác giả: S. J. Marshall và Zhouyi: The Book of Changes của Richard Rutt, (xem Tham khảo bên dưới đây). Các phân tích khoa học tập sở hữu tương quan cho tới cơ hội hiểu mới mẻ về Kinh Dịch bao hàm những luận án tiến sỹ của Richard Kunst và Edward Shaughnessy. Các công trình xây dựng khoa học tập này được hỗ trợ thật nhiều vày trị hiện nay trong mỗi năm 1970 của những căn nhà khảo cổ học tập Trung Quốc về những ngôi mộ cổ còn gần như là vẹn nguyên kể từ thời căn nhà Hán ở Mã Vương Đôi (馬王堆) ngay sát Trường Sa, tỉnh Hồ Nam. Một trong những ngôi mộ chứa chấp phiên bản Kinh Dịch gần như là còn hoàn hảo nhất vào thời gian thế kỷ II TCN, Đạo Đức Kinh và những kiệt tác không giống, phát biểu cộng đồng cực kỳ kiểu như với những phiên bản còn tồn bên trên cho tới thời buổi này tuy rằng sở hữu một vài sai biệt nhỏ.

Văn phiên bản nhập ngôi mộ cổ bao hàm cả những ghi chú bổ sung cập nhật của Kinh Dịch tuy nhiên trước đó người tao ko được biết và dường như như được viết lách đi ra (như người tao vẫn gán cho) vày Khổng Tử. Mọi văn phiên bản nhập ngôi mộ ở Mã Vương Đôi là sớm rộng lớn vài ba thế kỷ đối với những phiên bản nhanh nhất có thể được thừa nhận. Khi phát biểu về sự việc tiến thủ hóa của Kinh Dịch những căn nhà khoa học tập nghiêng theo Xu thế văn minh nhận định rằng đó là điều cần thiết nhằm phân biệt thân thích văn phiên bản của Kinh Dịch truyền thống lâu đời và văn phiên bản tựa như Kinh Dịch (mà bám theo chúng ta là sai niên đại), ở trong mỗi ghi chú được thần thánh hóa trong cả sản phẩm thế kỷ cùng theo với đơn vị của bọn chúng, và những phân tích lịch sử hào hùng mới đây nhất còn sẽ có được tương hỗ vày những phê phán của những căn nhà ngôn từ học tập văn minh và khảo cổ học tập. phần lớn người nhận định rằng những văn phiên bản này sẽ không nhất thiết cần loại trừ cho nhau.

Tuy phần lớn những văn phiên bản và học tập fake xưa ni đều nhận định rằng Kinh Dịch là thành phầm của nền văn hóa truyền thống Hoa Hạ bên trên Trung Quốc, mới đây một vài người sáng tác nước Việt Nam như Kim Định, Nguyễn Thiếu Dũng và Thích Viên Như^[2] lại nhận định rằng Kinh Dịch vì thế người Việt cổ trí tuệ sáng tạo, dựa vào việc sở hữu một vài định nghĩa tựa như Kinh Dịch được mã hóa bên trên những hình tiết trống trải đồng và giành giật Đông Hồ. Tuy nhiên, những fake thuyết này mang ý nghĩa diễn dịch khinh suất, vẫn ko bay ngoài sự buộc ràng của truyền thuyết và cũng ko tìm kiếm ra những vật chứng khảo cổ nhằm chứng tỏ, nên ko vừa sức thuyết phục trong cả so với giới học tập fake nội địa nước Việt Nam. Mặt không giống, so sánh niên đại thì những fake thuyết này thể hiện nay sự vô lý: trống trải đồng của những người Việt sở hữu niên đại cổ nhất là khoảng chừng ngay sát 2.800 năm trước đó, giành giật Đông Hồ thì mới chỉ xuất hiện nay vài ba trăm năm trước đó, trong lúc những nguyên tố của Kinh Dịch và đã được người Trung Quốc ghi lại bên trên giáp cốt văn kể từ thời căn nhà Thương từ thời điểm cách đây 3.500 năm rồi, nên càng không tồn tại địa thế căn cứ nhằm bảo rằng Kinh Dịch là tạo ra của những người Việt.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Tiếng Việt[sửa | sửa mã nguồn]

Tiếng Anh[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Wikimedia Commons nhận thêm hình hình ảnh và phương tiện đi lại truyền đạt về Kinh Dịch.

(tiếng Việt)

• Kinh Dịch bên trên Từ điển bách khoa Việt Nam

(tiếng Anh)

Xem thêm: zip code là gì

• I CHING Bookmarks Lưu trữ 2005-09-13 bên trên Wayback Machine Bản giờ đồng hồ Anh của Kinh Dịch.
• Liên kết văn bản: Kinh Dịch Lưu trữ 2005-03-25 bên trên Wayback Machine Bao bao gồm toàn cỗ phiên bản giờ đồng hồ Anh của Kinh Dịch và comment.
• Kinh Dịch hoặc cuốn sách về những thay cho thay đổi Cung cung cấp vấn đề về triết học tập và dùng Kinh Dịch nhập thực tiễn.